Jacques- Louis David (1746-1825) Napoleon Bonaparte 1769-1821) in zijn werkkamer, 1812 Citaat: De glimlach van Napoleon is door de vele schilders die hem voor hun ezel hadden niet verbeeld. Gérard, Gros, David, Ingres Girodet - ze hebben de glimlach beslist gezien maar niet kunnen vangen. Alleen David schijnt heel dichtbij te zijn gekomen met bovenstaand doek.

‘‘Bril, je  bent gek,’ roepen vrienden als ik vertel over mijn passie voor Napoleon en meestal gaan ze ook nog meewarig kijken. Dat leidt soms tot twijfel, bij mij, dat kan ik niet ontkennen, maar toch –  heb er nog steeds niet genoeg van. Misschien heeft Napoleons leven op mij dezelfde aantrekkingskracht als Goede tijden, slechte tijden op mijn dochter. Best mogelijk; in grote trekken komt het keizerlijke leven overeen met de logica van een soap – good times, bad times – you win some, you lose some, what goes up, must come down – dat werk’.

Aldus brengt zijn passie Martin Bril er toe om talloze boeken over Bonaparte te lezen, slagvelden en monumenten Europa te bezoeken, kaarten te bestuderen, musea af te struinen, mensen te interviewen.
Zoals het adelijke echtpaar in Amstelveen dat elke vakantie besteedt om alles te weten te komen over de 13 dagen van Napoleons vlucht uit Rusland in december 1812 : wie zaten er in het gezelschap? wat aten ze? bij  welke boerderijen of herbergen werd gestopt? – triviale info, beseft Bril, maar zo was ‘ik zelf eens bezeten van hengelen en weer later van Elvis Presley. En als ik nu Elvis Mystery Train hoor zingen denk ik aan Napoleon.

Net als in de mythe van Elvis heb je in de mythe van Napoleon een cesuur, een breuk: de jonge en de oude, de snelle en de langzame, de jonge generaal en de volwassen keizer.

Omdat de spectaculaire opkomst en val van Napoleon vrijwel van dag tot dag gedocumenteerd is – alleen al zijn correspondentie omvat 28 enorme boekwerken plus drie delen van St. Helena geschriften - en omdat er jaarlijks meer gepubliceerd wordt over de man en zijn tijdvak dan een mens kan lezen, kun je blijven studeren en steeds meer links leggen met het heden.
Napoleons geschiedenis is overal.
Het is bijvoorbeeld exact bekend bij wie de keizer zoal logeerde in Holland in 1809; dat Gorinchen aangedaan werd met een luisterrijke galei die je thans kunt bezichtigen in Musée de l’Armée in Parijs, en dat de burgemeester een uitbrander kreeg.

Of neem het verhaal van Maria Elselina Versfelt, geboren in 1776 in Lith in Brabant. De beeldschone Maria ging op

Wow! Madame Versfelt, getekend naar de sculptuur die Moreau van haar liet maken.

huwelijksreis naar Parijs, verliet haar man voor Marschalk Moreau en werd daarna dolverliefd op zijn collega Michel Ney, zelfs zozeer dat ze hem, verkleed als man, volgde op de Russische veldtocht. Nadat Ney gefusilleerd was na Waterloo, schreef zij onder het pseudoniem La  contemporaine , enkele smeuïge bestsellers over Bekende Napoleoners (BN’ers) maar stierf uiteindelijk straatarm in Brussel. Bril  ‘ontdekte’  haar op de tentoonstelling ‘Hollanders voor Napoleon’ in het Delftse legermuseum, waar hij ook de steek mocht bewonderen die Napoleon zou hebben gedragen bij Austerlitz. (zie kolom)

Zo meanderen Bril's verhalen van de ene boeiende anekdote naar een volgende  geschiedenis. Hij schrijft onbevangen, speels en levendig. Bij hem gaat het niet om punten scoren, compleetheid of oordelen te vellen. Hij vertelt het leven van Napoleon via heel persoonlijke ervaringen.
Als hij aanwezig is op een kletsnatte juni dag in Quatre Bras, als wat Nederlandse oudgedienden een ietwat pathetische groet brengen aan het monument aldaar, grijpt hij dat aan voor een doorwrochte beschrijving van de slag bij Waterloo, inclusief een kritische analyse van Wellingtons  ‘spin’  in 's mans beroemde dispatch van de gebeurtenissen.
En Bril’s fascinatie voor Napoleons élan  verhindert hem niet  te wijzen de duistere aspecten: de kweek van een fel nationalisme met name in Pruisen, de introductie van de eerste totalitaire staat en, niet te vergeten,  de 4 tot 5 miljoen slachtoffers die zijn oorlogen vergden.

Toch blijven we, op de een of ander manier,  die episode in een romantisch waas zien. Komt het door de kleurrijke uniformen (trooping the color), de glanzende harnassen van de kurassiers, die grappige berenmutsen en het idee dat met een drieste aanval elke slag gewonnen kon worden: de l’audace, encore de l’audace, toujours de l’audace?  
Tik je zijn naam in bij Google dan krijg je 100 miljoen hits, meer dan Stalin of Churchill. (maar minder dan de Beatles, Hitler en Elvis)
Zoek je Napoleon bij Amazon.com dat spuwt de boekensite per ommegaande 8561 titels uit.
Maar misschien spreekt nog het meest de schat aan prachtige, romantische (propaganda) schilderijen:

zie kleine selectie op de volgende pagina plus een kaart van Napoleons rijk.