Boekpraat.nl
Henk Hagenberg - mijn beste boeken, samengevat
 

 

Joe Sacco
Gaza 1956   (Footnotes in Gaza)
In de marge van de geschiedenis
© 2009 Joe Sacco © 2011 Ned. vertaling door Tineke Funhoff
430 pagina’s Uitgevrij Atlas 430 pagina’s      medio 2011

 

Joe Sacco (1960) is striptekenaar en journalist; zijn journalistieke strips verschenen in o.a. Time, NYTimes en Harper's Bazaar
 
 Joe in eigen stijl, altijd met dikke brillenglazen, de waarnemer.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2005
Regering Sharon  beëindigt Israëlische bezetting Gaza strook.

 

 

Waarom wilde Joe Sacco zich  verdiepen in het 1956 Rafah bloedbad?

De tweede Intifada begon met het provocerende 'bezoek' van Ariël Sharon aan de Tempelberg (met de Al Aqsa moskee)  op 28 september 2000. 
In de lente kregen journalist Chris Hedges en tekenaar Joe Sacco  opdracht van Harper’s magazine om over de Intifada een reportage te maken in de Gaza strook. Ze  besloten zich te richten op hoe Palestijnen in één stad – Khan Yunus – zich moesten zien te redden tegen de Israëlische bezetting.
Uit een weinig opgemerkt rapport van de Verenigde Naties wisten ze dat er jaren eerder, in november 1956, een grootschalige moordpartij in die stad had plaats gevonden, tijdens de Frans/Engels/Israëlische invasie bij  het Suez kanaal.
Zo mogelijk nog minder was er bekend over een gelijktijdig incident in de nabij gelegen stad Rafah waarbij ruim100 mensen omkwamen. Wat was er in 1956 gebeurd? Joe besluit om op zoek te gaan naar ooggetuigen en waar mogelijk archieven uit te (laten) pluizen.
Tijdens zijn talloze interview wordt hem vaak sceptisch gevraagd  welk nut onderzoek naar 1956 heeft als  meer recente ontwikkelingen zo ingrijpend zijn? Zoals de zesdaagse oorlog van 1967, de Golfoorlog van 1991, de Oslo akkoorden van 1993/95 en het daar op volgende falende vredesproces. En als klapstuk, als hij in maart 2003 bezig is met de interviews, het uitbreken van de Amerikaans/Engelse oorlog tegen Sadam Hoessein, de hoop en held van alle Palestijnen. 
Zijn antwoord is dat er begrepen moet worden hoe er haat in harten werd geplant.

Gaza: heden en verleden
Enerzijds zoekt Sacco met hulp van de Palestijnse VN medewerker Abed getuigen van de gebeurtenissen van bijna 50 jaar geleden, anderzijds ontkomt hij er niet aan geconfronteerd te worden met de actualiteit van de Gaza strook. Het niet aflatende gezoem van Apache gevechtshelikopters en drones; het geratel van tanks en gepantserde bulldozers; de nachtelijke geweersalvo’s en raketinslagen; de claustrofobisch volle straten; de puinhopen van vernietigde huizen langs de demarcatielijn; de frustrerende en vernederende files bij de militaire wachtposten, de uitzichtloze werkeloosheid, de armoede, wanhoop, depressieviteit en woede.
Knap verweeft Sacco in het boek twee werkelijkheden, die van 1956 en die van vandaag.

Alle tekeningen  zijn gedetailleerd en gebaseerd  op historische foto’s. Je moet het boek nauwkeurig lezen want afgezien van de twee verhaallijnen, gaat Sacco ook terug naar de voorgeschiedenis van de Gaza vluchtelingen, namelijk de stichting van Israël en de nederlaag van de Arabische legers in 1948. Dat is allemaal goed gedocumenteedr maar wat hem over 1956 verteld wordt klopt soms wel, soms helemaal niet, en vaak een beetje. Het illustreert hoe lastig het is om te werken met de feilbare geheugens van oude mensen, maar het maakt het relaas hier en daar wel erg wijdlopig. Bovendien door de veelheid van namen soms verwarrend.

Aangrijpend verhaal
Sacco vertelt het verhaal heel persoonlijk, het is of je naast hem het onderzoek doet. Niet geromantiseerd of afstandelijk-documentair (daarvoor dient een uitvoering appendix)
maar als een burger die bijna fysiek het lijden van Palestijnen meemakt en de bekende vragen stelt over de moraal van zelfmoordbommen en de achterlijkheid van de Arabische samenleving. De Israëlisch zijn duidelijk de boemannen in de gebeurtenissen. De 'incidenten' in vluchtelingenkamp Khan Yunus en grensstad Rafah waren bedoeld om Palestijnse fedajien en Egyptische soldaten op te sporen, maar er was evident sprake van grootschalig geweld tegen burgers. Weliswaar werden vrouwen en kinderen apart gehouden, en was screening het eigenlijke oogmerk van het bijeendrijven van de mannen, maar al doende werd er naar willekeur geschoten, geslagen en moesten de Palestijnen doodsbang gemaakt worden. 
Het is nu 50 jaar later. Is de situatie uitzichtloos of zal er toch iets van accomodatie platsvinden?

  Joe Sacco en Ebed interviewen in Khan Yunus

 

De Gaza strook
In 2002  1,3 milj Palestijnen, 70% onder armoedegrens van $2  p/dag, 2/3 vluchteling van ’48 wonen in kampen van UN Reliëf and Works Agency (UNRWA)

 


  Rafah 12/11/56: mannen worden bij elkaar gejaagd

 


 Hoofd omlaag, uren in de brandende zon, geen drinken, geen toilet, schieten over de hoofden heen
 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gaza was geen uitzondering:

1915
Armeense massamoord door Turken, 600.000 - 1milj. doden.
1919

Engelsen Amritsar 375 doden
1942
Duitsers Lidice 340 doden. Nederlanders laten > 400 Duitse gevangen op stoomschip Van Imhoff verdrinken
1944
Duitsers Oradour 642 doden
1947
Nederlanders Rawagede 431 doden
1948
Israëlisch Dein Yassin 120-254 doden
1968
Amerikanen My Lai 504 doden
1982
Libanese falangisten onder Israëlisch toezicht:
2.700 doden in vluchtdelingenkampen Sabra en Shatila
1988
Irakezen Halabja gasaanval 5000 doden
1994
Rwanda genocide Hutu/Tutsis 500.000 - 1 milj doden.
1995
Val van Screbrenica
Servische troepen vermoorden7000 à 8000 Moslim mannen en jongens die onder VN protectie stonden van Dutch bat.

wordt vervolgd..