Boekpraat.nl
Henk Hagenberg - mijn beste boeken, samengevat
 

Jennifer Egan
A visit from the goon squad
© 2010 Jennifer Egan
Pulitzer prize for fiction 2011
Anchor books, a division of Random House, New York
340 pagina’s                                          mei 2012

 

 

 Jennifer Egan, 1962 Chicago, University van Pennsylvania, ooit vriendin van Steve Jobs.
Fascinerende roman over het leven in Amerika, van eind jaren zeventig tot en met de toekomst rond 2020. Een achtbaan, snel en vaak keihard als de hard rock die een prominente plaats in het boek heeft. De titel zegt het precies: life is a goon, a punk, een ploert.
  
Het verhaal is opgebouwd uit 13 losse episodes, momentopnamen uit de levens van de  hoofdpersonen, hun familieleden en relaties. De scènes zijn niet chronologisch gerangschikt, integendeel, schijnbaar springen ze van de hak op de tak.  

In de openingsscène Gevonden voorwerpen gesitueerd rond 2008, draait het om de 35-jarige Sasha, een knappe roodharige meid met een mini flatje in de Lower East Side van New York City. Ze heeft een tijdelijk baantje nadat ze, na een jarenlang dienstverband, ontslagen is door producer Bennie Salazar bij zijn platenfirma Sow´s Ear Records.  Dat had te maken met haar kleptomanie, een dwanggewoonte voor kicks. Nu net heeft in een hoteltoilet een portemonnee uit een tas gepikt. Maar ze kan hem aan de radeloze eigenaresse teruggeven zonder dat Alex, haar date van het moment, snapt wat er gebeurt. In haar flatje bekijkt Alex de tafel opgetast met reisdingetjes uit Azië, een foto van Rob, Sasha´s verdronken studievriend en prullaria als kammen, sjaaltjes en handschoenen. Als hij zich begint af te vragen wat het allemaal te betekenen heeft verleidt Sasha hem voor een vrijpartij op de grond. Ze ziet hem daarna nooit meer terug.

Scène 2, De goudkuur, speelt in 2004. Bennie Salazar (44 jaar, een cholo d.w.z. Mexicaans-Amerikaans, succesvolle producent van rock muziek, gele Porsche) moet een besluit nemen om al dan niet in zee te gaan met de amateur meidengroep Stop/Go. Hij gaat op pad samen met zijn trouwe assistent Sasha en zijn negenjarige zoon Chris. Slikt onderweg dure goudvlokjes in de koffie hopend dat het zijn potentie zal verhogen die te wensen over laat sinds de scheiding van Stephanie. Een paar jaar geleden is Bennie een man in bonus geworden met zijn ontdekking van de supergroep Conduits en daarna de verkoop van zijn platenlabel Sow’s Ear aan een fan en oliemagnaat.  Als directeur produceert hij thans goed in de markt liggende shit want de digitalisatie maakt alle muziek perfect en dood. Dan gaat het over groepen als  Jello Biafra, Dead kennedys, Pearl Jam, Who, Stooges, Flipper en de Mutants. Geleidelijk is Bennie de business gaan haten. De auditie van Stop/Go is een flop. Hij snuift wat coke en krijgt zowaar even een stijve van Sasha. Maar ze wimpelt zijn toenadering gedecideerd af: ze kennen elkaar te goed en moeten samenwerken.  

Scène 3, Kan mij wat schelen, gaat terug in de tijd, rond 1979 in San Francisco. Hippies zijn al bijna verleden tijd. Populair zijn bootleg tapes van The Stranglers,The Nuns, Negative Trend, Iggy pop. Grote man is rock promoter Billy Graham.
Zoals vele andere tieners zijn Benny Salazar en Scotty Hausmann met een garagebandje begonnen, de Flaming dildos. Benny is geen beste gitarist maar een fantastische regelaar met een neus voor talent. Scotty, gespierd, gebleekt haar, is charismatisch en een fenomenale slide gitarist; zijn moeder heeft recent zelfmoord gepleegd. De vaste meiden van de band zijn Alice (rijk, doet de techniek, verliefd op Scotty terwijl Benny verliefd op haar is), Joselyn (17, half Chinees, onzeker, vader is geheime homo) en Rhea (punk girl met groen haar en sproeten, sterk, oprecht, geen blad voor de mond, verliefd op Benny) Als de Dildo’s voor publiek spelen worden ze opgemerkt door Lou Kline, een succesvolle en  gretige muziek producent uit Los Angeles, open Mercedes en meerdere keren getrouwd. A man in full. Joselyn valt als een blok voor hem en loopt weg naar Los Angeles. Later valt de band uiteen omdat Alice kiest voor Scotty. Benny wordt Lou’s protegé. 
Eric Fischl, Noonwatch

In verdere episoden wordt de verknoping van de levensverhalen steeds duidelijker. Bennie zal het financieel helemaal maken in de rock muziek wereld tot hij vervalt tot producent van zielloze rommel en van verveling weer overspel gaat plegen. Lou Kline is dan al jaren geleden gestorven in zijn huis in Los Angeles, uitkijkend op de swimming pool waar zoveel uitdagende feesten gegeven werden voor talloze pop groepen. Joselyn en Rhea hebben hem een laatste bezoek gebracht. Joselyn, vol rancune maar inmiddels afgekickt van misse vriendjes en coke, Rhea, evenwichtig en moeder van 3 kinderen.
Lou's zachtaardige zoon heeft zich  van het leven beroofd in dat huis. Er zijn andere kleurrijke scènes die de wereld van rock, image, celebrity, drugs, snel geld en eenzaamheid, scherp belichten. Sasha lijdt als klein kind onder huiselijk geweld. Begint al vroeg met shoplifting, loopt met een drummer weg naar Japan en wordt tenslotte door haar oom opgespoord in Napels waar ze volledig aan lager wal is. Teruggekeerd in New York verdrinkt haar platonische studiemaatje, Rob, nadat hij een geprobeerd heeft om Drew, Sasha´s nieuwe vriend, te verleiden tot een homofiele relatie. Bennie´s vrouw Stephanie doet in een bepaalde periode free lance werk voor Dolly Peale,  voormalige koningin van de New Yorkse jetset tot een door haar georganiseerd feest op een dramatische miskleun uitloopt. La Doll zit nu aan de grond maar wordt  onverwacht ingehuurd om een kwalijke dictator salonfähig te maken. Ze klaart die klus met een jong filmsterretje en een hilarisch avontuur in de rimboe. Daarna trekt ze zich met haar dochter Lulu terug ergens in upstate New York.

De voorlaatste episode, Grootse Rock & Roll breaks is een meesterlijk geschreven power point presentatie. Aan het keyboard is Alison (12), dochter van Sasha (inmiddels 40+) en haar man Drew Blake (arts geworden na de verdrinkingsdood van Rob). Alison heeft een 13-jarige broer, Lincoln. Het gezin woont in Californië aan de rand van een
 woestijn. 
Alison registreert feilloos de interacties in de familie. Ze noteert en nummert de irritante gewoontes van moeder: bijv. # 48: het letterlijk herhalen van een groet of # 92: blijven zeuren over schrijven op gewoon papier. (Me: Ugh! Who even uses that word?).


Of het onbegrip van haar vader over wat Lincoln bezig houdt. Die zit, als wat schuchtere tiener, in een fase dat hij alles, maar dan ook alles weet van de lengte van pauzes in pop songs. Drew kan dat niet wisselen, ze praten finaal langs elkaar. Het woordgebruik van Alison is laconiek en doeltreffend ook al door de grafische ondersteuning. Jennifer Egan opent hier ongedachte nieuwe literaire mogelijkheden.

 

 

De laatste scène (13) Pure taal speelt in een nabije toekomst, 2020 of zo. Bennie is bijna 60 jaar, ontslagen bij Sow’s Ear, gescheiden van Stephanie, opnieuw getrouwd en bezig een heroptreden te organiseren voor de oude en aan de grond geraakte Scotty Hausmann. Bennie gelooft heilig dat alleen Scotty nog authentieke songs maakt en dat de tijd daarvoor rijp is. Hij roept de hulp in van Alex (zie scène 1) een werkeloze music freak en  deejay. Het idee is dat Alex misschien een mond-tot-mond campagne op kan starten voor het Scotty concert. Natuurlijk goed gehonoreerd en toch heel integer…

Social networking  
Alex screent zijn bestand van 15.896 ‘vrienden’ op drie criteria: behoefte, bereik en omkoopbaarheid. Probleem: rijke mensen met een groot netwerk scoren laag op behoefte. En omgekeerd voor arme mensen. Wat betreft omkoopbaarheid: er is al veel wantrouwen. Who’s paying you is het eerst wat thans gevraagd wordt als je lovend over iets spreekt. Natuurlijk is ieders vitale informatie allang opgeslagen in vele netwerken en databases (die daar nóóit ongeoorloofd gebruik van maken..) Maar Alex zoekt mensen die zich dat niet realiseren, die zichzelf integer achten, net als hijzelf. Zijn keuze van 50 parrots bespreekt hij met Lulu, de jonge en slimme marketing assistent van Bennie en dochter van La Doll. Lulu is toonbeeld van een nieuwe generatie: perfect gekleed, geen tattoos, beschaafd taalgebruik en onafscheidelijk van haar ‘handset’.

Moraliteit van de smart phone
Lulu etaleert een nieuwe moraliteit als ze Alex' blind team bespreken. Waar Alex het heeft over omkoperij, vindt zij dat DM, een disingenuous metaphor, het impliceert een waardeoordeel. Jij prefereert het openlijke, up front maar dat is een atavistic purism (AP), het veronderstelt een staat van perfectie die er nooit geweest is. Alex vraagt: is het niet inherent verkeerd om iets te geloven voor geld? Ach, een verkalkte moraliteit, wie ben jij om mijn motieven te veroordelen? Het wijst op een ethische ambivalentie (EA), je te excuseren voor iets dat je eigenlijk graag wilt doen…zoals jij met het blind team. Het gesprek wordt onderbroken door gesputter van Alex’ baby dochter. Ze sms’t dus:

- U hav sum nAms 4 me?    
 
-
hEr thA r
Alex verstuurt haar de info over de 50 parrots.
Makkie, nietwaar? zegt hij.
I know, antwoord Lulu opgelucht, dit is puur, geen ambivalentie, geen metaforen, geen oordelen.
Even later stuurt ze de dochter van Alex een sms-je:
-
Litk grl, U hav a nyc dad
En verder: - Nvr met my dad. Dyd b4 I ws brn
Alex
: - Sad
Lulu:
- Anct hstry
 
 Slide guitar

Scotty's concert
De opkomst voor het concert bij de Footprint, vlak bij waar vroeger de Twin Towers stonden, is groter dan Alex had durven verwachten. Iedereen blijkt van het concert gehoord te hebben. Op het laatste moment wordt Scotty bang. Voor zijn verval en ouderdom. Bennie praat op hem in: Time’s a goon, right? You gonna let that goon push you around? Het maakt geen indruk. Maar dan trekt een zelfverzekerde Lulu hem het podium op. Eerst aarzelt Scotty nog maar komt dan los en zingt de eerlijke, doorleefde songs die hij in jaren van eenzaamheid geschreven heeft. Het wordt een memorabel succes, een concert zoals je maar misschien maar een keer in je leven meemaakt.

Als Bennie en Alex na afloop een loopje maken vraagt Alex naar Sasha. Ze heeft toch voor jou gewerkt? Bennie herinnert zich zelfs dat ze hier in de buurt woonde. Een meisje loopt langs, even hopen ze dat Sasha zal verschijnen, maar het is iemand anders.
 
 

De gelezen USA versie
 
 


Ned. uitgave